معرفی رشته تعلیم و تربیت ارزشها
معرفی رشته تعلیم و تربیت ارزشها در دوره کارشناسی ارشد
با پيروزي انقلاب شکوهمند اسلامي ايران به رهبري حضرت امام خميني (ره)، از يک سو زمينههاي توجه هر چه بيشتر به احکام و ارزشهاي نوراني اسلام فراهم گرديد و از سوي ديگر پيام نويدبخش اسلام در سراسر جهان مخاطبين جديدي پيدا کرد. از آنجا که اسلام به عنوان يک دين کامل و جهاني از نظام سياسي، اقتصادي و اجتماعي خاص برخوردار است، يکي از عرصههايي که بي شک مطالب زيادي براي ارائه دارد، عرصة علوم انساني است.
با کمال تأسف، در گذشته به دليل عدم احساس نياز و نبودن امکانات مناسب و وجود موانع گوناگون، کاري که در خور توجه باشد در ارتباط با استخراج و تبيين اين نظامها صورت نگرفته است، به طوري که هنوز ما ديدگاههاي اسلام را به طور مدون و منظم در اختيار نداريم. بنابر همين محدوديتها است که با وجود گذشت چندين سال از پيروزي انقلاب اسلامي، مسؤولين کشور به لحاظ نظري هنوز احساس کمبود مي کنند و دانشگاههاي ما هم دستشان از معارف اسلامي مربوط به علوم انساني در مقايسه با علوم انساني عمدتاً برخاسته از غرب، خالي است که نتيجة آن چيزي جز حاکميت افکار و انديشههاي غربي نميتواند باشد.
شرايط پديد آمده به يمن انقلاب اسلامي ايران و نياز شديدي که دراين ارتباط وجود دارد، مسؤوليت فرهيختگان مسلمان، به ويژه حوزههاي علميه را چندين برابر ميکند و وجود افرادي را ميطلبد که ضمن برخورداري از علوم حوزوي در سطوح عالي، نسبت به نظريههاي موجود در زمينة علوم انساني نيز آگاهي کامل داشته باشند تا بتوانند با استفاده از اين دو ابزار وارد عرصة تحقيق شوند وبا پژوهشهاي پيگير و مستمر خود، مباني و مسائل علوم انساني را از ديدگاه اسلام استخراج و در اختيار حقيقت جويان جهان و خاصّه مراکز آموزش عالي قرار دهند.
در راستاي اين هدف بزرگ، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) اقدام به تشکيل دورههاي عمومي و تخصصي در زمينة علوم اسلامي و انساني نموده است. طلاب علوم ديني در دورة عمومي، ضمن فراگيري علوم حوزوي تا پايان سطح به اندوختههايي در زمينههاي فقه، اصول، معارف، فلسفه و ... دست مييابند و با تقويت بنية خود در زمينه اطلاعات اسلامي، آمادگي لازم را براي برخورد با مباني بيگانه کسب مينمايند. سپس در يکي از رشتههاي دوازدهگانه تخصصي و علوم انساني به تحصيل مشغول و در يکي از اين زمينهها صاحب نظر ميگردند.
در راستاي اهداف مؤسسه، گروه علوم تربيتي نيز بر آن است تا با تربيت دانشپژوهان در زمينههاي مختلف اين رشته، بستر مناسبي را براي پژوهشهاي لازم فراهم آورد، چنانچه گروه مزبور تاکنون موفق به تربيت بيش از يکصد دانشآموخته و محقق در مقاطع کارشناسي، کارشناسي ارشد و دکتري در گرايشهاي "فلسفه تعليم و تربيت"، "برنامهريزي درسي و آموزشي"، "روانشناسي تربيتي" و "تربيت ديني" شده است.
گروه علوم تربيتي موسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) با اعتقاد به اين مهم و به منظور تکميل نيروهاي علمي و پوشش دادن زمينههاي مختلف مباحث تعليم و تربيت، يکي از دورههاي تحصيلي خود در مقطع کارشناسي ارشد را به گرايش " تعليم و تربيت (آموزش و پرورش) ارزشها" اختصاص ميدهد و بر آن است تا با راهاندازي اين دوره زمينههاي تعميق انديشه تربيتي اسلامي را فراهم آورد. يادآوري ميشود اين اولين بار است که تعليم و تربيت ارزشها به گنجايش يک گرايش ويژه توسط مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) برگزار ميشود و مؤسسه از ميان تمامي مراکز دانشگاهي و حوزوي در اين مورد پيشگام بوده و اين ابتکار و افتخار را نصيب خود کرده است.
تعريف:
کارشناسي ارشد تعليم و تربيت ارزشها دورهاي تخصصي است که در طي آن فراگيران به صورت عميق دروس مختلف در حوزه تعليم و تربيت ارزشها را با مطالعات و تحقيقات گسترده و عميق و بويژه با نگاه تطبيقي فرا گرفته و در پايان دوره موفق به اخذ مدرک کارشناسي ارشد ميگردند.
اهداف کلي:
تربيت افرادي با توانايي تحقيق و تدريس در زمينه مباحث نظري، تجربي و کاربرديِ تعليم و تربيت بويژه در زمينه تعليم و تربيت ارزشها.
- تربيت افراد مستعد براي ورود به دوره دکتري
اهداف و سياستهاي آموزشي:
دست يابي به هدف فوق از طريق تربيت افرادي حاصل مي شود که ويژگي هاي زير را به دست آورند:
- آشنايي با مباحث و مباني نظري در زمينههاي فلسفي، ديني و اخلاقي تعليم و تربيت؛
- آشنايي با معارف و مباني اعتقادي دين مبين اسلام؛
- آشنايي با ديدگاه هاي مهم صاحب نظران گذشته و حال در زمينه تعليم و تربيت غربي و اسلامي؛
- آشنايي با منابع علمي مهم مربوط به مباني فلسفي و ديني و اخلاقي تعليم و تربيت؛
- توانايي مقايسه، نقد و ارزيابي ديدگاه هاي اسلامي و غير اسلامي در زمينههاي بالا؛
- توانايي آموزش و تدريس کارآمد در قلمرو فوق؛
- توانايي پژوهش در مسائل نظري و عملي مرتبط به قلمرو علمي فوق ؛
- توانايي استخراج و پردازش نظريه هاي اسلامي در قلمرو آموزش و پرورش ارزشها با تكيه بر منابع ديني (به ويژه قرآن و سنت)
حاصل اين دوره، تربيتِ افرادي خواهد بود که ضمن تسلط بر دروس حوزوي و آشنايي کافي با آموزه ها و مباني اعتقادي اسلام و نيز ديدگاه هاي مطرح در زمينة مباحث تعليم و تربيت ارزشها، مي توانند علاوه بر تدريس مباحث نظري اين رشته و تحقيق در اين زمينه و ضمن بررسي، نقد و ارزيابي ديدگاه هاي مذکور، به استخراج، تبيين و اثبات ديدگاه هاي اسلامي در ارتباط با تعليم و تربيت بپردازند و به اين ترتيب پاسخگوي بخشي از نيازها، سؤالات و چالش هاي مبنائي در زمينه تعليم و تربيت ارزشها در دنياي امروز باشند.
راهکارهاي تحقق اهداف
راهکارهاي زير در تسهيل و تسريع دست يابي به اهداف فوق مؤثر است. گروه علوم تربيتي در حد امکان و توانايي، زمينه را براي استفادة دانش پژوهان از اين راهکارها فراهم مي کند:
- آشنايي با روش شناسي اسلامي پژوهش در عرصة تعليم و تربيت و توانمندي به كارگيري آن
- آشنايي با روش پژوهش تطبيقي و ناقدانه
- پشت سر گذاردن پيش نيازهاي آموزشي و پژوهشي مورد نياز
- پيدا كردن مهارت پژوهش تيمي و گروهي
- مطالعة روشمند؛
- ارائة کنفرانس در کلاس؛
- شرکت در بحث هاي گروهي؛
- شرکت در کارگاه هاي عملي تدريس و تحقيق و نيز گذراندن دورة کاروزي تحقيق؛
- تهيه و تدوين مقالات پژوهشي؛
- چاپ و نشر مقالات مناسب علمي در نشريات علمي ترويجي يا علمي پژوهشي موسسه
- حضور و بهره برداري تخصصي از کنفرانس ها و همايش هاي مربوط به رشته؛
- سفرهاي علمي و تخصصي.
طول دوره و شکل نظام آموزشي
مدت تحصيل در دورة کارشناسي ارشد تعليم و تربيت ارزشها حداکثر سه (3) سال تحصيلي خواهدبود که در دو سال و نيم آن
( پنج ترم درسي) دانش پژوهان به گذراندن واحدهاي درسي مربوطه خواهند پرداخت و پس از آن، به تهيه وتدوين پايان نامة کارشناسي ارشد و دفاع از آن اقدام خواهند کرد. آيين نامه ها و مقررات آموزشي مؤسسه، راهنماي جزئيات ديگر در اين باره ميباشد.
شرایط پذيرش
دانش پژوهان اين دوره از بين طلابي گزينش مي شوند که دورة کارشناسي (با اولويت رشتة معارف اسلامي و علوم تربيتي) را در مؤسسه با موفقيت گذراندهاند. از اين رو شرايط پذيرش در اين دوره عبارتند از:
1. ارائة مدرک کارشناسي مؤسسه با اولويت رشته علوم تربيتي
2. قبولي در آزمون ورودي و مصاحبه حضوري
3. برخورداري از صلاحيت هاي اخلاقي، اعتقادي، تواناييهاي فکري و علائق متناسب با گرايش
اهميت و ضرورت
يکي از امور مهم و پايهاي در مجموعه مباحث علوم تربيتي، به ويژه در نگرش اسلامي، مبحث "تعليم و تربيت ارزشها" است. اين گرايش، در شکل عام آن از جمله پيشنيازهاي زير بنايي بسياري از گرايشهاي علوم تربيتي تلقي ميشود وهمچون ساير گرايشها نياز به رويکردي تخصصي دارد و اهميت آن مقتضي تحصيلات، مطالعات و تحقيقات گسترده و عميق در اين زمينه بويژه با نگاه تطبيقي است.