این کتاب برای دانشجویان رشتۀ تعلیم و تربیت ارزشها در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان منبع اصلی درس مبانی ارزشها تدوین شده است.
در پیشگفتار کتاب آمده است:
نوشتاری که پیشرو دارید، پیش درآمدی بر مبانی ارزشها از منظر اسلام، در حوزههای اخلاقی، حقوقی و سیاسی است که در هفت فصل تهیه و تنظیم شده است. فصول شش گانه، کلیاتی دربارۀ مبانی وجودشناختی، معرفتشناختی و انسانشناختی ارزشها بیان میکند که به نوعی پاسخگوی پارهای از مسائل و پیش فرضهای جاری در بحث از مبانی ارزش هاست. فصل هفتم نیز در جایگاه بررسی رویکردهای برجسته در قلمرو ارزش و ارزش گذاری را بر عهده دارد.
مطالب فصول مزبور به گونهای تنظیم و طبقهبندی شده است که هر فصل به صورت مجزا بتواند به مسئلۀ ویژهای از مسائل جاری مربوط به مبانی ارزشها پاسخ دهد. در این راستا با توجه به اهمیت و اولویت موضوع، فصل نخست به بحث مفهومشناسی ارزشها اختصاص یافته است که به حسب مورد، رابطۀ متداخل میان ارزشها از یک طرف و دین و فرهنگ از جانب دیگر نیز بررسی شده است.
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺷﻨﺎسی ﻭ ﺑﺎﺯﺧﻮﺍنی ﺑﺮخی ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ، ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛـﻪ ﺑحـﺚ ﻣﺒﺎنی ﻭﺟﻮﺩﺷـﻨﺎﺧتی ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺩﺭﻭﺍﺯۀ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎ ﻭ ﻣﺒﺎنی ﺍﺭﺯشی ﺍﺳـﺖ، ﻓﺼـﻞ ﺩﻭﻡ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻭ ﺑﺮﺭسی ﺑﺮخی ﺍﺯ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﻣﺒﺎنی میپردازد. ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺭﺍﺳتا بحث از ﻣﻨﺸﺄ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﻭ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻭﺍﻗﻊﻧﻤﺎ ﺑﻮﺩﻥ ﺁنها ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺪی ﺍﺳﺖ. ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺮﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺭسی ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺻﺮﻓﺎ ﺫﻫنی ﻭ ﺷﺨصیﺍﻧﺪ ﻳﺎ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻭﺍﻗﻊﻧﻤﺎیی ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻭﺍﻗﻌﻴتی ﻭﺭﺍی ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﺴﻨﺪ ﻭ ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺺ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁﺍﻧﺪ؟ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻨﺸـﺄ ﺍﻋﺘﺒـﺎﺭ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﻭ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﻧﻤﺎ ﺑﻮﺩﻥ ﺁنها، ﻧﻮﺑﺖ ﺑـﻪ ﺑﺮﺭسی ﺟﻨبهﻫـﺎ ﻭ ﺯﻭﺍﻳﺎیی ﺍﺯ ﻣﺒﺎنی ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎﺧتی ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ میﺭﺳﺪ. ﺑﺤﺚ ﺍﺯ ﻣﻄﻠﻖ ﻳﺎ ﻧﺴبی ﺑـﻮﺩﻥ ﺍﺭﺯﺵﻫـﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻠـﻪ ﻣﺒﺎﺣثی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺩ ﺟﻠب کرﺩﻩ ﺍﺳـﺖ. ﺍﻣـﺮﻭﺯﻩ جریان فکری موسوم به نواندیشی ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻈﺮیۀ ﻧسبیﮔﺮﺍﻳﺎنۀ ﺧـﻮﺩ، ﺳـعی ﺩﺭ ﻧﺴبی، ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻜﺮی ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﻧﻮﺍﻧﺪﻳشی، ﺟﻠﻮﻩ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ بیﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﺯ ﻧﻔﻮﺫ ﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎی ﺭﺍﺳـﺦ ﻭ ﭘﺎﺑﺮ ﺟـای ﺍﺧﻼقی ﻋﺎﻃفی، ﻋﻘﻼنی، ﻓﻄﺮی ﻭ ﺩﻳنی میﻛﺎﻫﺪ ﻭ ﻫﺮ ﺍﺭﺯﺵ ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﻭ ﻳـﺎ ﻫـﺮ ﺍﻧﺪﻳشۀ ﺍﺭﺯﺵﻣﺪﺍﺭ ﺛﺎﺑﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭی ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻮﺍﻣلی ﭼﻮﻥ ﻣﺮﻭﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺷخصی ﻭ ﺷﺨﺼﻴتی ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﺤﺪﻭﺩ میﺩﺍﻧـﺪ. ﺩﺭ ﻓصـﻞ ﺳﻮم ﺿﻤﻦ ﻃـﺮﺡ ﻣﻔﻬـﻮﻡ ﺷﻨﺎسی ﺍﻃﻼﻕ ﻭ ﻧﺴﺒﻴﺖ ﺩﺭ ﺣﻮﺯۀ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ، ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻳﻦ ﺳوﺍﻝ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺎبی ﺩﻳﮕﺮ ﻋﺮﺿﻪ میﮔﺮﺩﺩ. ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭﻋﺎﻟﻢ ﺍﻧﺴﺎنی ﻣﻮﺿﻮﻋﻴﺖ میﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﻋﻨﺼﺮ ﺍﻧﺴﺎنی ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺭﺍﺩۀ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻦ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ به ارزشها و ﺍﺣﻴﺎﻧـﺎ ﺩﺭ ﺗﺄﺳـﻴﺲ، کشف و تبیین ارزشها ﺍﺭﺯﺵﮔﺬﺍﺭیﻫﺎ، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺍﻟﺘﺰﺍﻡ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ، ﻧﻘﺶ ﻛﻠﻴﺪی ﺍﻳﻔﺎ میﻛﻨﺪ، ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺑﺎﺯﺷﻨﺎسی ﻭ ﺑﺎﺯﺧﻮﺍنی ﺑﺮخی ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﻳﺎبی ﺑﻌضی ﺍﺯ ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎی ﻭﺟﻮﺩﺷﻨﺎختی ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎختی ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ، ﺳﻬﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺍﺯ ﺑﺤـﺚ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺑررسی ﺑـﻪ ﺗﺮتیب به، ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥﺷﻨﺎﺧتی ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﻫﻴﻢ. ﺍﺯﺍﻳﻦﺭﻭ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﺘﻮﺍلی ﺍﺭﺯش ﺑﻴﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩی ﺍﻧﺴـﺎﻥ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮﺍﻥ ﺗﻌـﻴﻦ ﺑﺨـﺶﻫـﺎ، ﺟﺎﻳﮕـﺎﻩ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﺷیابی ﻭ ارزشگذاری ﻭ ﺑﺮﺭسی ﺳﻬمی ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﻧﮕﺮﺵﻫﺎ، ﺧﻮﺍﺳﺖﻫﺎ، ﺍﻣﻴﺎﻝ ﻭ ﮔﺮﺍﻳﺶﻫـای ﺍﻧﺴـﺎﻥ، ﺍﺭﺯﺵﮔﺬﺍﺭی ﺩﺭ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ میﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ، ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ. ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺩﻭﺭﻧﻤﺎیی ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻫﺎ، ﻧﮕﺮﺵﻫـﺎ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸـﻪهای ﺭﺍﻳـﺞ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ ﻭ ﺍﺭﺯﺵﮔﺬﺍﺭیﻫﺎ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﻜﺎﺗـﺐ ﻭ ﻓﻠﺴـﻔﻪهای ﺗﺮﺑﻴتی ﻏرب، ﺑـﻪ ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻫﺎی ﺳﻪﮔﺎنۀ ﺗﻮﺟـﻪ ﻭﻳـﮋﻩﺍی ﻣﺒـﺬﻭﻝ «ﺩﺍﺳﺘﺎنی ـ ﺭﻭﺍیی» ﻭ «ﺗﺒﻴﻴنی» ،« ﺗﺮﺑﻴﺖ» میﺩﺍﺭﺩ. ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺤﺚ، ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻃﺮﺡ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫای ﺍﺳـﻼمی، ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﺟﻬﺖ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ میﺗﻮﺍﻧﺪ ﺯﻣﻴنۀ ﻳﻚ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺗﻄﺒﻴقی رﺍ ﺑﻴﻦ ﻧﻈﺮیۀ ﺍﺭﺯشی ﺍﺳـﻼﻡ، ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ ﻭ ﺍﻧﺪﻳشۀ ﻏﺮبی ﻣﺘﻘﺎﺭﻥ، ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ، ﺑﺮﺍی ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩ.
عنوان مطالب فصلهای کتاب مبانی ارزشها را میخوانید:
فصل اول: مفهومشناسی ارزشها؛
فصل دوم: مبانی وجودشناختی ارزشها؛ منشا اعتبار ارزشها؛
فصل سوم: مبانی معرفتشناختی ارزشها؛ مطلق یا نسبی بودن ارزشها؛
فصل چهارم: مبانی انسانشناختی ارزشها(۱)ِ؛ انسان؛ تعیینبخش ارزشها؛
فصل پنجم: مبانی انسانشناختی ارزشها(۲)؛ ارزش انسان؛
فصل ششم: مبانی انسانشناختی ارزشها(۳)؛ بررسی جایگاه خواست انسانها در تأسیس و تعیین ارزشها؛
فصل هفتم: رویکردهای جاری در قلمرو ارزش و ارزشگذاری نگاه فلسفۀ تربیتی اسلام با تأکید بر رویکرد «تربیت منش» به ارزشها.
این کتاب در ۲۹۶ صفحه از سوی انتشارات سمت به چاپ رسیده است.