چکيده:
رساله، در قالب يک مقدمه، هفت فصل و تکملهاي تحت عنوان (استنتاجات و پيشنهادها) تنظيم شده است
۱- بخش مقدماتي رساله، به معرفي سؤال آغازين، تاريخچه مختصر، اهداف کلي، سؤالات، اهميت، روش و محدوديتهاي تحقيق ميپردازد. ۲- فصل اول به بررسي اجمالي چارچوب نظري تحقيق (مدل ساختي- کارکردي فردگرايانه، نظريه مبادله لوي اشتروس، مدل کارکردگرايي مرتن) و فرضيات استنباطي آن اختصاص دارد. ۳- فصل دوم با توجه به ارتباط وثيق موضوع رساله با حوزه تخصصي جامعه شناسي حقوقي، به تعريف، موضوع، تاريخچه؛ ارتباط ميان دو علم جامعهشناسي و حقوق و تفاوت ميان فلسفه حقوق و جامعهشناسي حقوقي ميپردازد. در ادامه بحث، با هدف تأمين پيشنياز لازم جهت بهرهگيري از ديدگاههاي اين حوزه، در توضيح موضوع مورد نظر، با توجه به ويژگيهاي کلي نظام حقوقي اسلام، دو مبحث تحت عنوان فلسفه تشريع احکام و ويژگيهاي کلي نظام حقوقي ضرورت طرح يافتهاند که به توضيح اجمالي هريک پرداخته شده است. ۴- فصل سوم به بيان تاريخچه مهر- هر چند تحت نامهاي مختلف- به عنوان يک سنت ديرپا برخي اديان، آيينهاي مذهبي و حوزههاي تمدني پيشين ميپردازد. شواهد ارائه شده در اين بخش، نشان ميدهد که مهر بخلاف ادعاي برخي محققان، از اختصاصات نظام حقوقي اسلام نميباشد، اگر چه ميان الگوي مورد نظر اسلام با مشابهات آن در ساير آيينها، تفاوتهاي آشکاري وجود دارد. ۵- فصل چهارم، به تعريف، انواع، شرايط وجوب و بطورکلي، توضيح جايگاه مهر و ساير حقوق ملي زن در نظام حقوقي اسلام اختصاص دارد. ۶-فصل پنجم به بيان فلسفه وجوب مهر از ديدگاه روايات و برخي از متفکران مسلمان اختصاص يافته است. در مدخل اين فصل، بحثي تحت عنوان (ازدواج و اهداف مطلوب آن از ديدگاه اسلام) که در فهم برخي ديدگاهها و نيز تحليلهاي ارائه شده در فصل، مدخليت تام دارد، مطرح شده است. ۷- فصل ششم به طرح ديدگاههاي تحليلي در تبيين آثار و کارکردهاي فردي و اجتماعي مهر اختصاص يافته است. در اين فصل که طولانيترين فصل رساله است، همه ديدگاههايي که در اين خصوص بصورت مستقيم يا غيرمستقيم و يا امکان ارائه آن وجود دارد، در چارچوبهاي تحليلي خاصي مطرح شده است. هر نظريه، بر اساس ميزان قرابت و دوري آن با الگوي مورد نظر اسلام، تا حدي موردي نقادي واقع شده است.. ۸- فصل هفتم به بررسي علل زيادت مهر در عصر و زمان حاضر و اشتهاي دائم التزايد عرف موجود به مطالبه مهر زياد در قالب برخي نظريات توجيهي پرداخته است